Etappe 99 – San Marcos naar kathedraal van Sint Jakob in Santiago de Compostella- 6,4 km – 2.458,0 km – dag 32

1.494 pelgrims kwamen vandaag hun certificaat ophalen in Santiago. En één van hen ben ik dan.

Een van de laatste Camino wachters.

Een van de laatste Camino wachters toonde me de weg. De autoweg over en de stadsring. Een signaal dat ik er was en daar was het bord dat ik de stad introk. Vanaf nu enkel huizen.

Santiago here I am.

Het was nog vrij vroeg. Nog geen 10u en weinig volk op straat. Wel een eenzame pelgrim voor mij die de stad introk. Na de verplichtte tocht door de voorstad komt het oude stadsdeel.

Kathedraal nadert

Wat meer beweging. Smallere straten. De torens van de kathedraal duidelijker. Een pelgrim extra en daar zijn de statige gebouwen.

Alles onder één stralende zon. Fijn dat ik zo vroeg ben want ik kan het moment goed beleven. Velen stappen in gedachte met me mee.

Langs steegjes, trapjes en uiteindelijk door een overdekt straatje gaat het naar beneden.

De laatste meters zijn trappen

En daarna een bocht naar links en kom ik op het ruime bijna lege plein voor de kathedraal.

Kathedraalplein

Hier en daar zit of ligt een pelgrim op de stenen. Hoera, ik ben er. Het doel van de tocht is gehaald na zoveel stappen dagen, maanden, jaren…

Hoera, aangekomen na die gele stappen.

Na het ogenblik intens beleefd te hebben de paar pelgrims die ook aangekomen waren gevolgd naar het pelgrimcentrum. Daar de oorkonde afgehaald. Dat liep ontzettend goed. Eerst digitaal voorregistreren en dan naar een loket voor de afhandeling, de finale stempel en de Compostella.

De oorkonde

En dan tijd voor het ontbijt. Tijd om alles te laten bezinken en te kijken hoe de stroom pelgrims aanzwelde stilaan. Na mijn 2de koffie was het al flink druk aan het centrum.

Gezellige drukte

Terug naar het kathedraal plein om de dag verder te plannen en Santiago te bezoeken. Transitie van pelgrim naar toerist.

Indrukwekkend

Het verslag van wat ik verder in de stad zag wordt etappe 100.

Etappe 98 – Salceda naar San Marcos bij Monte de Gozo – 24,4 km – 2.451,4 km – dag 32

De laatste wandeldag.

Morgen kom ik in de voormiddag aan in Compostella. Het doet toch iets met een mens. De hele pelgrimstocht duurde uiteindelijk toch 100 dagen en bedroeg bijna 2,5 duizend km. Brrr…

Deze laatste stapdag was ook gevarieerd en had de nodige verrassingen in petto.

Zon!

Eerst en vooral het weer. De zon zette alle registers open. Ook de volgende dagen beloven aangenaam te worden om deze tocht uit te zwaaien blijkbaar.

De pensionuitbater had ook een verrassing in de vorm van een leuke ontbijtkoffie.

Good morning

Veel afscheid vandaag. De laatste kabbelende beekjes, de laatste koeien, geiten, schapen, katten en zelfs de grote perros aan hun ketting of in hun kooi of soms op straat. Zelfs dienen rare schaduw met zijn hoedje op is bijna weg.

Voetpaden waren er niet altijd

Er is ook een stevige poging ondernomen om de veiligheid van de vele pelgrims te verbeteren. Voetpaden, aangeduide oversteekplaatsen en zelfs speciale voetgangerstunnels. Dat hebben we niet zo vaak gezien daar aan de kust.

Ook fietsers hebben hun camino

Langs de weg zie je ook af en toe fietsers met pak en zak passeren die Buen camino roepen. Hier ging het bergaf. Dus is de fietsers al voorbij de bocht. Volgende keer neem ik de foto wanneer er bergop gereden wordt.

Wie er ook nog steeds bij zijn, zijn de Camino wachters. Zoals deze 2 hier. Zo dicht bijeen zie je ze toch niet vaak! Aankomst in O Pedrouzo e tijd voor een koffie, stempel halen in de bibliotheek en genieten van deze mooie muurschildering.

Camino kunst

Een groep schoolkinderen stapte et uit de bus. Die zou ik straks terug zien. Ze wilden allemaal weten waar ik vandaan kwam. American? Maar samen met een paar andere pelgrims trokken we verder. Een volgende verrassing kwam een paar km verder! En wat voor één.

Uppupa epops

Het vogeltje langs de weg. Een niet alledaagse verschijning bij ons. Heel herkenbaar aan zijn beige, wit en zwarte verenkleed en zijn opvallende kuif.

Zie je hem pikken in het gras? Een hop! Tof. Zo dichtbij! Daarna volgde nog een vrij lange klim richting landingsbaan en autoweg. Van over de autoweg via deze brug komt de Camino del Norte – directe weg op de Camino Frances.

Meteen een paar meter verder is de grens van Santiago de compostella. Een beeld met allerhande spullen rond geeft dit aan.

Ik heb er ook een hangertje bij gelegd. Het was ondertussen 13u30. Picknicken. Ook de laatste keer.

Terwijl ik at, passeerden verschillende pelgrims maar ook de grote groep schoolkinderen. Weer vroegen ze waar ik vandaan kwam en wanneer ik Belgium, Belgica zei kreeg ik van de jongens vaak de namen van de voetballer die ze kenden. Courtois, Lukaku, Hazard, enz…

Laatste kerkjes (met gesloten deuren)

Nog een paar dorpjes, op en neer gaat de Camino. Ook op deze laatste kilometers krijgen we de nodige klauter meters. Een kerel met rugzak haalde me in en toen hij zag dat ik onderstaande muurschildering fotografeerde, haalde hij ook zijn Mobile uit om te fotograferen.

Nog wat naar beneden, een brugje over en wat verder stond ie dan. Camino wachter 10km rond. Met versleten schoenen. Op elke wachter ligt nu iets. Schoenen, keitjes, bloemen, enz

10 km

Moedig

Bijna boven op een heuveltop wordt ik traagjes ingehaald door een tandem met man en vrouw. Hij gaat werkelijk heel traag en ik haal hem terug bij. De vrouw stapt van de tandem en mankt met moeite naar boven. De man rijdt nu terug sneller naar boven, stapt af en komt de vrouw helpen naar boven te stappen. Ik geraak aan de praat met hen. Broer en zus. Van oorsprong uit Nederlands Limburg, maar nu wonende in Duitsland. “Ik heb een probleem om te stappen en dank zij mijn broer kan ik toch de tocht maken.” We geven elkaar nog moed en “het doet toch iets dat aankomen,he” zegt de broer. “Tot in Santiago, we zien elkaar daar wel!”

Broer en zus

En daar sta je dan met je mond vol tanden.

De 3 torens

Aangekomen in het pension. Maar na de douche en het verkleden wat verder gestapt om dit beeld te kunnen maken vanop de Monte do gozo. Ooit was de paus hier op bedevaart en een groot domein werd opgebouwd. Veel volk kan hier opgevangen worden.

Gelukkig is het rustig. Wel is men druk in de weer om grotere toeloop aan te kunnen. Gisteren waren er iets meer dan 1.200 pelgrims. Morgen zit ik ook in het dagcijfer.

Etappe 97 – Sobrado naar Salceda via Arzua – 34,5 km – 2.391,0 km – dag 31

Op naar de Camino Frances. Via deze Camino, die meer inlands loopt, gaat het grootste deel van de pelgrims naar Compostella. Dus daar zit of liever loopt, heel wat meer volk. Ik ben benieuwd. O ja, de klok was stil vannacht.

Mist in de abdijtuin

Eerst gaan ontbijten en er Rainer, de Nederlander ontmoet. Die had ook hier overnacht en ging naar Arzua vandaag. Hij had Roland (de Parijzenaar waar ik het al over gehad heb.) en anderen nog gezien gisteren, maar die waren al wat verder getrokken. Hij was hier gebleven door het onweer. Vrij vroeg op stap. Vandaag krijg ik de keuze. Of kort en krachtig door een saai landschap langs de weg 20 km lang, of een ommetje langs Arzua en daar al de Camino Frances opgaan. Meer variatie, maar iets meer km.

De Caminowachter gaf 59 km aan. Maar daar komt straks iets bij. De rekening klopt niet altijd. Maar als je al meer dan 2.000 km gestapt hebt steekt het niet nauw.

De eerste helft vandaag was een geleidelijke afdaling naar Boimorto. Dat verliep langs mooie boswegels, zacht om te stappen. In Boimorto kiezen richting Arzua, zo een 12 km meer Camino Frances op het programma.

Zachter om te stappen. Heerlijk

Vanaf Boimorto werd het opnieuw een rustige asfaltweg door de weiden en de bossen van eucalyptus. De laatste dagen heb ik wel wat pijn aan de bovenkant van mijn voet, vooral op die asfaltwegen en dalen doet ook geen deugd. Wat versleten zeker?

Mooie luchten

Het weer zat wel prima vandaag. Droog, zo’n en wolken. Dus niet te warm en niet te koud. Na de lange afdaling dan toch een klim en aankomst in Arzua, één van de laatste etappeplaatsen van de Camino Frances. De sfeer is inderdaad anders. Meer huizen, meer bars en meer pelgrims lokken. Na een week in het dunbevolkte noorden is dit wel een flinke verandering.

Arzua

Let alleen al op de wimpeltjes. Kwestie van mensen zich welkom te voelen. Daar heel lekker een grote pizza gegeten. En wie komt daar binnen? De pelgrim die ik de eerste dagen van mijn tocht af en toe zag; Speedy. Een pelgrim uit Oost-europa, die ik af en toe zag maar eigenlijk geen contact mee kon maken. Vandaag toch dag kunnen zeggen. En toen ik met handen toonde dat het niet ver meer gaan was, kon er een lach van af.

Er loopt wel wat meer volk langs de Frances. Deze 3 vlogen voorbij. Wat verderop toch even kunnen praten. Eén was een Kroatië. En de magerste had enorm last van blaren op zijn voeten en tenen.

Voor deze laatste km maakte de Camino zich weer mooi met wandelingen in het groen langsheen tuinen met oa vijgen (na Pasen), met holle wegen, met vergezichten en weinig autoverkeer en asfalt. Hoera voor mijn voeten!

Lommerte op zonnige dagen

Vooral in de zomer zullen die groene tunnels wel geen luxe zijn om wat bescherming te krijgen van de zon. Dan is er mijn inziens ook veel meer volk. Heel wat bars edg waren nog dicht. Er zijn er ook in elk dorp en elkebar probeert origineel te zijn om bezoekers te trekken.

Massa’s getekende bierflessen

Deze positioneert zich als biergarten en hangt de ganse tuin vol met lege bierflessen, getekend door pelgrims.

Een andere had zijn muur vol versleten wandelschoenen hangen. Op een terras in Arzua had ik een oudere kerel opgemerkt achter een grote pint. Blijkbaar ook een pelgrim. Toen ik hem verderop opnieuw zag, zat hij terug op een terrasje achter een stevige pint en de derde keer stond hij in het midden van het gras om het hooien te filmen. Bij aankomst in Salceda liepen we samen voorbij de Caminowachter.

Bleek een Ier te zijn. Sedert 2014 gestart in Saint-Jean in de Pyreneeën. Goed dat we aankomen, zei hij. Hier overnacht ik. Maar eerst a cold beer. See you tomorrow. Dat beloofd.

Etappe 94 – Abadin naar Vilalba – 21,0 km – 2.331,5 km – dag 28

Overgangsetappe, rustetappe, losloopetappe. Noem het hoe je wil, maar opstaan was heel lastig vanmorgen.

Groen, zacht glooiend.

Wat een verschil met gisteren! Geen hard klimmen, maar zacht glooiend. Een groene wereld waar je door stapt, van dorp tot dorpje. Af en toe een beekje met zijn brugje.

Spanje is klaar om pelgrims te ontvangen.

De weg is hier goed begaanbaar. Er werd hard gewerkt om pelgrims te laten stappen in veiligheid zoals deze spiksplinternieuwe brug toont.

Blauwe lucht.

Stralend blauwe lucht en al snel mogen er kledinglaagjes uit. Ik heb de indruk dat het hier vooral ’s avonds regent. De dag startte blauw en eindigt grijs. Maar dan ben ik dus binnen.

De Camino del Norte volgt zo wat de grote autoweg en vaak gaat die er onder door of overheen. Weinig pelgrims te zien eigenlijk. Nederlander Reiner een paar keer. We kwamen samen aan op bestemming aan vanavond.

Holle weg

Heerlijk holle wegen ook. Dat moet vooral in de warme maanden voor afkoeling zorgen. Pelgrims wandelen door een groene tunnel werkelijk. Rond 14 u lunchtijd. Een idyllisch plaatsje gevonden dit keer. Een oud brugje, banken, lommer en rust. Hier is Caesar nog gepasseerd.

Picknicken

Wat een rust, wat een kalmte. In al de tijd dat ik er zat passeerde niks of niemand. Reiner vertelde me achteraf dat hij er ook gestopt is om te eten.

Idyllisch

Bij het oversteken van de N634 viel dit kerkhof op. Een Gotisch kerkhof zegt de gids.

Gotische stijl kerkhof

Wie wil daar begraven worden. Nu begraven doet men hier niet in de grond, maar wel bovengronds. Vreemd ook dat heel vaak de Camino een dorp binnenkomt of verlaat via het kerkhof.

Aankomst in Vilalba. Erfgoed zien liggen langs straat. Jammer dat industrieel materiaal noem maar erfgoed zo verwaarloosd wordt. Ik kon eigenlijk mijn ogen niet geloven. Kijk maar naar naamplaat.

Avelino porter rochester

Het is blijkbaar een stoommachine pletwals. Prachtig, maar wel wat werk aan!

Eigenlijk is er aan heel vilalba werk aan. Veel huizen in erbarmelijke staat. Te koop of over te nemen. Gelukkig werd in het hotel gerenoveerd. Toch een positieve toekomst. Pelgrims, kom maar af! Welkom.

Er is werk aan

Etappe 88 – Aviles naar San Juan de Pinera – 28,4 km – 2.174,7 km – dag 22

Helemaal andere tocht dan gisteren én we zijn de 3 voorbij. Nog een kleine 290 km te gaan. Vertrek uit Aviles met zon en wolken. Rustig op het gemeenteplein na de uitspattingen gisterenavond.

Gemeenteplein Aviles

Enkel nog een podium stond er nog. Ook mooiere omgeving dan gisteren om de stad te verlaten.

Podium

Nog een laatste blik en dan westwaarts. Het is meestal zo dat de markeringen van de route (schelpen of gele pijlen) en de kaart overeen komen. Maar nu plots stuurden de pijlen me een gans andere route op. Steeds vervelend. Een paar jaar geleden werd hier de autoweg aangelegd en dat zorgde wel voor een aantal aanpassingen. Misschien was ik wel op een oude route?

Klopt de aanduiding wel

Ik heb toen wel de goede keuze gemaakt blijkbaar, want een paar km verder toch op de beschreven route terug en het was een aangename bosweg.

We waren verder weg van de kust vandaag. Heel rustig ook. Geen pelgrims gezien of gehoord. De Spanjaarden terug aan het werk. Wel af en toe een vergezicht en voorlopig nog droog.

De structuur van de wandeling blijft wel nog dezelfde. Ofwel een heuvelrug volgen wat een vrij vlakke weg geeft ofwel kruisen en dan gaat het van top naar dal en terug omhoog. De autoweg lost dat anders op.

Van heuvel naar heuvel over het dal heen

Hier en daar, vooral in de kleinste dorpjes vind je nog wasplaatsen, lavoirs zoals in Frankrijk. Soms archaïsch en in slechte staat, soms moderner en netter zoals deze hier.

Klassieke “lavoir”

En zo komt de Rio de San sebastaban in zicht. Die brug daar beneden moet ik zometeen over.

Rio de San sebastaban

Enkel is er nog een heuveltop eerst over te steken. En lunchtijd. Ondertussen worden de dikkere grijze wolken vanuit het noordwesten talrijker.

Sote

De oversteek van de brug zelf zal ik me herinneren. Tussen de reling en een dikke stalen buis is er amper plaats om te stappen, zeker wanneer je een rugzak mee zeult.

Telkens moet je je voeten rond die bevestiging van de stootrand zwieren. Comfortabel is anders. En de wagens scheuren voorbij. Daar ook de Parijzenaar terug ontmoet. Hij was verwonderd van mijn vooruitgang, maar was zelf naar Aviles gereden met de bus en had de dar ervoor wat gesurfd vertelde hij. Voorbij de brug ging het weer stevig omhoog en liet ik hem gaan.

Eenmaal boven was er een opeenvolging van stroken door bos en dorpjes. Ondertussen vielen af en toe wat druppels. De regenponcho mocht uit de rugzak al bij het oversteken van de brug want een gure wind jaagde regen over alles heen.

In Muros bij het oversteken van de grote weg zaten een 4 tal jongeren (de Mexicaan oa) in de bar te schuilen (en te drinken). Iets ervoor een bellende Reiner voorbijgestapt. Hij was gestopt aan de herberg daar. “Buen Camino! Ah aus Belgien!!!” “Buen Camino Reiner”. De regen werd intenser en ik schuilde even tegen de kerkmuur. Staat daar aan de andere kant van het kerkplein de Parijzenaar in de deur van de bar te zwaaien. Dus daarheen, weg uit de regen. Na de koffie klaarde het op en stapten we pratend verder. Hij had Karolina uit Litouwen ook ontmoet. Ze was blijven plakken in Gijon zei hij.

Na een anderhalf uur babbelen en wandelen hield hij halt in El Pitu. Ik ging nog een beetje verder, langsheen de gigantische kerk van El Pitu naar de eindbestemming voor vandaag.

Kerk El Pitu doet wat zuid-amerikaans aan.

Etappe 87 – Gijon naar Aviles – 30,0 km – 2.146,3 km – dag 21

Samengevat deze etappe: de stad, industrie, groene tunnel, industrie, fiesta! Goed dat het niet regende.

Strand Gijon

Zoals elke grote stad biedt ook Gijon allerhande verrassingen. Naast het strand heb je de oude kantoren van de visveiling, de oudste necropool van de provincie, echte piraten en zoveel meer.

Echte piraten hier

Ook de lokale Godfried Van Bouillon die de Moren verdreef met het kruis bewaakt de cider flessenboom.

Cider flessen boom

En dan was er echt iets moois. Hier is een museum voor treinen. De historie van het spoor. Iets als train world bij ons.

Met vele modellen. Ook stukken die nog gerestaureerd moeten worden. Heel veel. Een kleine selectie:

Na het spektakel van al die treinen, wagons, spoorwegmateriaal en schroot was het tijd voor het saaier werk. Eén lange rechte lijn van verschillende kilometers om de stad uit te trekken. Samengesteld met die kilometers van gisteren gaat het over een flinke oppervlakte aan bebouwing in Gijon.

Huizen en huizen. Een huizenzee.

En dan is er de laatste heuvel in de stad en daar verschijnt een gans andere omgeving. Een gigantische fabriek strekt zich voor ons uit. Metaalbewerking van Arcelor Mital.

Door een kluwen aan wegen, sporen, viaducten en gigantische buizen slingert de Camino zich terug omhoog naast dit grommende monster.

Hoger en hoger gaat het, maar het lawaai blijft. Daarnaast rijden ook vrachtwagens af en aan, ook langs het weggetje waar ik omhoog stap. Het blijft een constant uitkijken voor het verkeer, vooral in die blinde bochten. Af en toe stopte ik om te kijken naar de fabriek in de hoop van een trein te zien rijden met vloeibaar staal of zo, maar het bleef enkel bij grommen en af en toe luid sissen. Ik denk dat hier de hoogovens staan.

Boven nog een laatste blik en de fabriek zwaaide me uit met een dikke stoompluim. Terug naar de groene rust en kalmte! Maar… ik wist nog niet wat er me te wachten stond over 8 kilometer.

Rust en kalmte. Groen en een aangename vrij vlakke grindweg tussen bomen. De Camino volgde een heuvellzm richting kust. Soms zie je leuke initiatieven langs de weg naar pelgrims toe, zoals deze schervenhoop waar iedere pelgrim zijn boodschap kan achterlaten.

Dat deden die Mexicaanse en Spaanse pelgrim waarschijnlijk ook juist voor ze me haastig inhaalde, alsof ze een tram moesten halen.

De Camino duikt de groene vallei in en ondanks de regenvoorspellingen blijft het droog. Dan is er een bocht, een afslag naar een grote weg e staat daar plots opnieuw een gigantische installatie van Arcelor Mital. Deze keer zou die mij de volgende kleine 16 kilometer! begeleiden naar Aviles. Gigantisch.

Ik vermoed dat hier een walserij of zo staat. Ook hier werd gewerkt en ook hier vlogen regelmatig auto’s en vrachtwagens voorbij, maar de weg was veel breder, gelukkig.

Dat hoogovens in de buurt staan bewijzen deze speciale wagons om vloeibaar ijzer te vervoeren. Naast het gebouw lag een voorraad ijzeren balken die door 2 gigantische rijdende kranen werden vervoerd. Het had iets gracieus, die rijdende mastodonten.

Tot in Aviles loopt de weg, tot in Aviles wordt die geflankeerd door opslagplaatsen en productie van Arcelor. Allerhande bedrijvigheid op deze 2de paasdag. Business goes on.

Aviles buitenwijken zien er wat grauw uit. Wat Borinage achtig. Overal ligt stof. Nog een 4km en dan aankomst in de binnenstad van Aviles. Daar een heel andere wereld terug. Heel druk en midden op straat hele lange tafels.

Blijkbaar was hier een grote eetpartij geweest.

Overal werd opgeruimd, maar ook cider geschonken in een grote boog uit groene flessen in plastic bekers. En aan de mensen te zien waren er die al wat op hadden.

Ook de feestwagens en de figuranten in lokale klederdracht verliete´ het centrum. Ondertussen begon het te miezeren.

Terwijl op de pleintjes gezongen en gefeest werd kwamen werklui en grote vrachtwagens alles opruimen en opladen.

Morgen een nieuwe start.

Etappe 83 – Llanes naar Ribadesella – 31,8 km – 2.048 km – dag 17

Hoera, halfweg voorbij! Dat is toch wat de gidsen en kaarten melden. Alleen is de echte afstand gestapt wat langer.

Haventje Llanes

Eerst het brugje over en dan verder door het centrum waar ook oude huizen staan.

Centrum Llanes

Wat verderop stond er eentje die me deed denken aan de villa’s van de Atlantikwall.

Potdicht

De tocht gaat verder westwaarts. Handig want de start gaat vaak met de zon in de rug wat mooiere kleuren geeft. Eerste bezienswaardigheid de ruïnes van de Monastere San Salvador.

De strook land tussen de bergen en de zee wordt smaller en dat merk je doordat wegen en sporen dichter naar elkaar schuiven.

Even het zand en strand op aan de Playa Boriza. Het was te uitnodigend, ook gezien de lengte van de tocht vandaag. Koffietijd.

Snel verder strak langs de kust. We blijven vrij laag. Ik zeg we, want hier en daar zie je pelgrims wandelen.

Steeds vreemd hoe die riviermondingen zo breed kunnen zijn! Dit is een Atlantische kust en hier heb je ook duidelijk getijdenwerking.

En terug naar boven. Altijd gevaar voor glijden.

Ondertussen geleerd dat juist de onderste stukken van de weg bij een helling de gevaarlijkste zijn wat uitglijden betreft. Dubbel uitkijken. Vandaag is het droog en valt het mee. Ondertussen weer een collega pelgrim gespot.

Trio pelgrims met hondje

Eigenlijk zijn het er 3 + viervoeter. We babbelden wat. Vandaag was het hondje moe en ze vertelden me dat ze ophielden in Ribadesella om vrienden van vader te bezoeken. Schouderklopje en verder. De lunchpauze werd na stappen door weiden en bosjes de Playa San Antonio.

Er loopt duidelijk al wat meet volk rond. De paasweek is heilig hier. Morgen op goede vrijdag is het een echte feestdag.

Heel andere omgeving. Groen

De Camino kiest meer inland als richting. Een rustige glooiende weg die wat trekt op een oude spoorlijn. Het gaat vlot vandaag. De kilometers worden gevreten en we gaan vooruit. We zitten halfweg. Hoera.

Gevangen kappeletje

Op die rustige grindweg juist voorbij een ciderbrouwerij hoor ik mensen achter mij praten. De toeristische pelgrims uit Frankrijk. Lightpackers. Twee dames stapten me flink voorbij, wat heen en weer geroep en de rest van de groep was achter ons gelaten.

Franse superpelgrims

Die Franse superpelgrims stapten verder en verder voor mij uit tot aan de kruising met een grotere weg. Daar hielden ze halt voor het aanvoeren van drank en proviand blijkbaar.

Horreo

De eerste schuurtjes op stenen voetjes komen in het landschap. Horreo volgens de gids. Daarin bewaarden de mensen hun voorraden. De poten zorgden ervoor dat ongedierte de granen edg niet makkelijk konden eten. En onder het dak kan je er hout leggen om te drogen. In onze streken kwamen zo een schuren in de Romeinse periode en vroege middeleeuwen ook voor dacht ik. Ik herinner me de naam niet meer, maar mocht je het weten, geef een seintje.

Altijd aangenaam stappen naast spoorweg. Laag stijgingspercentage 😉
Smal corridor met snelweg, spoor en Camino

In de smalle strook tussen berg en zee passeren we Pria. Leuke buurt. Maak kennis met familie bloempotje.

Familie bloempotje

Daar kruiste ik plots speedy pelgrim. Hij kwam me tegemoet, zonder rugzak. Hij draaide om en liep dan een 300 m met me mee terwijl hij belde. Ik moet corrigeren. Hij sprak geen Duits, maar iets wat ik niet kan thuisbrengen. Iets Oost-Europees?

De laatste stevige klim van de dag ging door de weide tussen de koeien met klokken om hun nek. Het was net een beiaard. Een laatste keer de spoorlijn oversteken. Dus goed kijken of de trein niet afkomt, maar dat is gelukt hoor. We zijn er nog.

Cecile n’est pas un passage a niveau

Er volgde dan nog een 8-tal km stappen tussen struiken en weiden in één rechte lijn naar havenstad Ribadesella. Een lange brug over met heel veel mensen over en aangekomen.

Hoog water in Ribadesella

Het was eigenlijk verschrikkelijk druk. Komt het omdat het morgen feestdag is, want goede vrijdag wordt hier gevierd. Maar er is nog een reden tonen affiches op de ramen.

Morgen paardenrennen op het strand!

Etappe 80 – Viveda naar Liandres – 26,3 km – 2.046,1 km – dag 15

Weer mooi warm met frisse bries. Zeer gevarieerde etappe met van alles wat.

Bloemenpracht langs de Camino

De dag startte met een wandeling over gewone wegen in heuvelachtig landschap. Een pelgrim vloog me voorbij. Tot de middag was het in het bijzijn van die grote man, een ouder Duits koppel en een jongere vrouw dat de Camino liep. Soms haalde ik ze in soms zij mij.

Speedy pelgrim

In de verte blijven de sneeuwtoppen duidelijk present mooi afsteken tegen de azuren hemel.

Na de wandeling door de weiden, waar de boeren al flink aan het hooien zijn, kwamen we aan in Santillana del Mar. Eén van de best bewaarde middeleeuwse stadjes van de streek.

Pelgrims komen aan in Santillana del Mar

Heel toeristisch ook. Vol winkeltjes die allerhande prullaria verkopen naast hotels en restaurants.

Toeristische middeleeuwen

Het moet gezegd dat je zonder al de toeristen, je je bijna in die middeleeuwen zou wanen, of toch een propere versie ervan.

De kerk van Santillana del Mar

Op zoek naar de toeristische dienst voor de stempel en dan op zoek naar de post. Gezien het warmer wordt kan ik de overtollige kledij terugsturen naar huis. Vanmorgen alles in een zak gestoken.

Ingepakt gaat terug naar huis

En nu alles in een postdoos en weg. Het was toch 2 kg en dat voel je wanneer dat in de rugzak mee omhoog moet. Dus meer capaciteit voor water edg, want het is weer warm en super droog.

2kg minder te dragen

Na 2 koffie snel weg uit de drukte en verder op stap. Terug door de weilanden en verderop de speedy pelgrim bijgehaald. Aankomst aan kerkje, met zicht op zee.

Pelgrim klimmend

Daarna slingert de Camino zich verder tussen de weiden met koeien en andere dieren. Het is lente en overal zie je nieuw leven.

Ezelsveulentje

Het is niet allemaal peis en vree in die dorpjes. Veel boerderijen worden verlaten of omgebouwd tot vakantiehuis. Het dorp blijft zitten met een (veel te grote) kerk die onderhouden moet worden.

De rustende pelgrim laat het niet aan haar hart komen

We zakken verder richting zee. En voor ik het door heb sta ik terug aan zee, aan het strand.

The beach

Maar zoals steeds, typisch voor de route, eenmaal beneden moet je terug naar boven. Dus sjouwend met de (lichtere) rugzak kan ik boven genieten van mooie vergezichten. De Camino del Norte op zijn best.

Camino del Norte op zijn best

Etappe 78 – San Miguel naar Santander, inclusief veerboot – 29,7 km – 1.992,7 km – dag 13

We naderen 2.000 km op onze lange tocht. Vandaag een hele mooie en gevarieerde etappe.

Vanmorgen goed vroeg vertrokken. De voorspelde regenbuien bleven uit. Eerst trok de Camino door het groene heuvelachtige land. Een beeld van San Miguel die er in de zon veel aantrekkelijker uitziet dan gisteren in de regen.

San Miguel de Meruelo in de zon

Na een kleine kilometer trof me het mooie kleurenspel door de zon op de kerk en de kerktoren.

Toch nog steeds dreigende lucht.

Naar beneden ging eerst de tocht. Naar het groen en naar een riviertje. Een oude middeleeuwse brug bracht me naar de overkant. Alleen jammer voor de brug want op haar oude dag was er een stuk uitgereden. Dat wordt herstellen.

Mooi middeleeuwse brug
Maar met een stuk uit.

Het bleef droog. De temperatuur rond de 15 graden. De wegjes waren goed begaanbaar. Tot de middag, tot in Guemes e vervolgens Galizano ging het op en neer tussen weiden, koeien en geiten, boerderijen en bossen van eucalyptus. Een pelgrim (ik vermoed een Nederlandse naam gelezen te hebben op het naamplaatje van de rugzak) stond te communiceren met de koeien toen een groep fietsers hem voorbijschoot.

Na de middag veranderde het landschap helemaal. Het werd cliff walking. Met prachtige vergezichten over de ruwe kust.

Playa van Galizano
Playa de Langre

Een mooie wandeling die eindigde aan het strand van Loredo. Mezelf op een ijsje getrakteerd want het was wel een pak warmer geworden ondertussen. De lagen kleren gingen uit. En dan een nieuwe ervaring. Een paar kilometer zandstrand te overbruggen naar Somo. Gelukkig was het geen hoog tij en kon ik op het harde zand stappen langs de opkomende golven.

Op naar Somo

Onderweg sepia zien liggen. Dat vind je vaak aan onze vlaamse noordzeekust.

Maar ook een eerder stadium van die sepia kwam ik tegen. Een hele octopus spoelde ook aan. Het is de schedel van dit beestje dat sepia levert bij het vergaan.

Nog steeds strand. Goed dat ik niet te veel moest ploeteren in dat droge zand. De sukkelaars die dit bij hoog water moeten afleggen moeten tocht zweetdruppels achterlaten. Bepakt en bezakt…pfff.

Het strand gaat maar door

Rechts van me bulderen de golven op het strand. Vrij grote golven hoor. Wat verderop doemde een eiland met 2 vuurtorens op.

Eindelijk was dat zand achter de rug en kwam een dijk onder de zolen. Het is zaterdag en heel wat volk op de been. (op terras)

Terrasjesweer

Ook veel surfers gezien die met hun planken de golven trotseren. Ookheel wat winkeltjes die surfmateriaal aan bieden. Of het

Zou mijn maat er tussen hangen?

Uiteindelijk de laatste activiteit van de dag. Deze keer had ik minder geluk want de veerboot vertrok juist toen ik aankwam. Dat betekende een half uur wachten. Een groep Franse pelgrims kwam ook aan en een vijftal pelgrimdames die wel bier lustten e in verschillende talen het hoge woord voerden.

Juist vertrokken. 30 minuten wachten.
Gezellige pelgrimdames

Ziezo, de tocht over de monding verliep met nogal wat kronkels om de vele zandbanken te ontwijken maar daar was Santander. Eindpunt voor vandaag.

Vaargeul naar Santander; let op de boeien

Etappe 76 – Castro Urdiales naar Hazas Liendo – 25,7 km – 1936,0 km – dag 11

Ik moet eerst iets bekennen. Vandaag heb ik een stukje afgesneden van de officiële route en die uit de gids. Anders zat ik weer een stuk in de 30 km en gisteren had ik al een ferme portie groen gehad. Daarbij gaan de temperaturen flink de hoogte in en zit ik nu met een rode (verbrande) neus. De start verliep door Castro Urdiales langs een saaie stadslaan.

Verschillende kilometer stappen eer ik in het centrum was, nabij de zee. Maar daar was het wel één van de hoogtepunten van de dag. Koffietje met prachtig uitzicht.

De haven, kerk en vuurtoren van Castro Urdiales.

Daarna de stad uit via weer kilometers lanen allerhande. Onderweg toch wat verwondering met deze muurschilder aan het werk. Benieuwd wat hij uit zijn spuitbussen tovert.

Muurschilder aan het werk.

De route veranderde pas bij een typisch Spaans gebouw. De Arena. Daar ging de route naar de autoweg om via een pad ernaast richtingIslares te gaan.

Een mooi pad. Let op de prachtige blauwe lucht! Vandaag was het uitkleeddag. Om het uur ging er wel een laagje uit. En vergeten me in te smeren vanochtend. Dus kreeftjeskleur vanavond. De autoweg kwam dichterbij. Veel lawaai. Maar daar helpen de oortjes en de muziek wel tegen.

Wandelweg, autoweg en oceaan

Voorbij het dorpje Cerdigo gaat de wandelweg onder de autoweg door en wordt het een kustpad, eerst tussen de bomen en daarna langs de klippen.

Geiten kom je vaker tegen

Je loopt er door een paar weiden met afgewisseld geiten en schapen. Hogerop verdwijnen de bomen en worden de vergezichten over rotskust en zee mooier en indrukwekkend.

Daar is de zee

Boven de kliffen heb je schitterend zicht. De meeuwen zijn present en ik kon zelfs een jonge Jan van Gent spotten. Zeer herkenbaar. Jammer dat ik er geen foto kon van trekken.

Uitzicht richting Islares

Aankomst Islares. Daar volgt de route de monding van een rivier. Ook hier weer een wild estuarium waarbij water ongehinderd naar zee vloeit. Een paar surfers oefenden op de veel te kleine golven. Hard surfen was moeilijk.

Strandje van Islares met surfers

De route wordt dan vrij monotoon langsheen de nationale verkeersweg. Tot Nocina loopt de Camino naast die weg. Toch een leuk plaatsje gevonden om te picknicken. Mooi uitzicht op het estuarium. Terwijl ik aan het eten en rusten was kwamen er toch een koppel en één enkele pelgrim voorbij gesjokt.

Voetpad naastde weg.
Picknick time met zicht op monding.

Dan gaat de officiële route nog een toer van bijna 20 km rond in de binnenlandse heuvels. Ik nam echter de hoofdweg verder. Die liep af en toe langs de autoweg ook. Dus wel wat kabaal. Ook een stukje via een paralel bospad.

Uiteindelijk kwam ik op bestemming aan. Liendo, een heel stil dorpje. Wat ingeslapen. Of viel die stilte op omdat ik toch vaak langs snelwegen stapte vandaag? Vanavond nog wat verder gewerkt aan de planning van de volgende etappes. Ook die worden heel gevarieerd kon ik vaststellen.